Pravoslavna Crkva slavi Svetog Savu, prvog arhiepiskopa i prosvetitelja srpskog, osnivača Srpske pravoslavne crkve i jednog od najvećih pravoslavnih svetaca na svijetu. Na ovaj dan, sveti Sava je okončao svoj život i crkva je ustanovila da se ovog dana obilležava uspomena na život i djelo svetog Save. Upokojio se u ponedjeljak 14. januara 1236. godine po Julijanskom kalendaru, u gradu Trnovu u Bugarskoj.

Do procvata svetosavskog kulta je došlo stvaranjem nove srpske države. Još početkom XIX veka je spevana poznata Himna svetom Savi, a zakonom iz 1840. godine njegov praznik postaje opšta školska slava u Srbiji a ubrzo i u Crnoj Gori. Crna Gora uvela je Savindan za škoslku slavu 1856. godine, pod knjazom Danilom. Praznik se proslavljao kao školska slava sve do 1945. godine, kada je ukinut odlukom komunističke vlasti. Poslije poluvjekovne zabrane u komunističkom režimu, ponovo se nastavilo sa proslavljanjem Svetog Save kao školskog patrona.

Prigodnim kulturniom programom u Hramu Svetog Jovana Vladimira danas je obilježen Savindan.

Jedan od najvažnijih datuma u istoriji drevne Zete, na čijim temeljima je kasnije nastala Crna Gora, jeste osnivanje Zetske episkopije, na Miholjskoj Prevlaci, u Manastiru Sv. Arhangela, jer je upravo na toj episkopiji zasnovana samostalnost Zete. Ta episkopija koju je osnovao Sveti Sava 1219. godine, iako se nalazila na teritoriji pod velikim uticajem Rima, očuvala je Predanje i slobodarski duh naroda, te širila kulturu, vrijednosti koje će biti korijen buduće vladavine Balšića, Crnojevića i Petrovića.

Iz te svetosavske tradicije Zetske episkopije, nastao je i Oktoih, kao i sve ono što je vrijedno u crnogorskoj istoriji do dolaska komunista, pa i ustanak koji je planuo 13. jula 1941., samo dan pošto su Italijani, zajedno sa pristalicama Sekule Drljevića, na Cetinju proglasili nezavisnu Crnu Goru, uzvikujući “E viva vero Montenegro”.

Zato se ne treba čuditi što je, kroz tolike vjekove, u Crnoj Gori njegovan kult Svetog Save. Na desetine toponima i još više legendi, svjedoče o prisustvu Svetog Save u Crnoj Gori. Nijedan ikonostas u staroj Crnoj Gori, onoj u vrijeme kralja Nikole, ne postoji, a da na njemu nijesu Sv. Sava i Sv. Simeon. U Katunskoj nahiji postoje dvije crkve posvećene Sv. Savi, u Ćeklićima i na Njegušima. Čak je i slava nekoliko bratstava u staroj Crnoj Gori – Savindan. Kralj Nikola je svake godine, 26. januara uveče, na Cetinju organizovao svetosavski bal.

Prve crnogorske škole, sredinom 19. vijeka, za svog zaštitnika uzele su Svetog Savu. Od 1856. godine, zvanično je Sveti Sava bio školska slava u Crnoj Gori, a o proslavama te slave, svake godine, krajem januara, detaljno je pisao “Crnogorac”, kasnije “Glas Crnogorca”. Tako je 1872. godine objavio članak o proslavi Sv. Save na Cetinju: “Juče proslavismo, po običaju, kao i svake godine, dostojno praznik našeg narodnog prosvetitelja Sv. Save.” U istom broju objavljen je opširan izvještaj i sa proslave u Kotoru.

U broju od 26. januara 1902., na strani prvoj, stoji: “Podgorica, 14. januara 1902. Svetosavska proslava. Svake godine obavlja se ova proslava kako po svoj Crnoj Gori, tako i u Podgorici na najsvečaniji način. Na dan Sv. Save, posle sv. liturgije, iz crkve, kroz varoš, išla je svečana litija.”

Dalje se u tekstu opisuje ukrašenost sale podgoričke Osnovne škole: “U pročelju bješe namještena ikona Sv. Save, oko koje sa obadvije strane se viđahu četiri slova S, sastavljena od zelenog lovorovog lista, koje svakome u oči padahu i rado ih čitahu i objašnjavahu: Samo sloga Srbina spasava… Škola je bila dupke puna naroda oba pola…”

Svetosavske proslave njegovane su u Crnoj Gori sve do 1946., kada je nova, bezbožnička vlast, ukinula Svetog Savu kao školsku slavu.